Belgische cardioloog waarschuwt voor gevolgen van geluidsoverlast. De herinrichting van de Ring rond Brussel heeft een negatieve invloed op de volgsgezondheid, zegt cardioloog Marc Goethals van het Aalsterse Onze-Lieve-Vrouwziekenhuis.
Dr. Marc Goethals: ‘De gezondheidssituatie in de Rand rond Brussel is nu al niet goed. Dat kan ook moeilijk anders. De Ring loopt door een dicht bewoond gebied. Het verkeer is nu al zo druk, niet alleen op de Ring, maar ook op alle invalswegen. En er worden nog meer industrieterreinen gepland. Het is een waanzinnig idee te denken dat de verkeerslast zal ophouden door de Ring te verbreden. Dat zal alleen nog meer verkeer aantrekken. In plaats van de Ring herin te richten, zou men die beter intunnelen of overkoepelen. Dat zou trouwens ook met de Antwerpse Ring moeten gebeuren. De geluidslast is dan stukken minder. De vervuiling door het verkeer kan grotendeels worden opgevangen en men kan erbovenop parkzones creëren in plaats van open ruimte te verliezen. Groene ruimte heeft een buffereffect. De behandeling van de schadelijke stoffen is een technische uitdaging. Nog meer logistieke infrastructuur uitbouwen, zoals de Vlaamse overheid wil, is uit den boze. Vlaanderen moet van zijn logistieke obsessie af.’
Maar u zegt dat lawaaioverlast al even erg is als luchtvervuiling. Leg dat eens uit?
‘Lawaai is een stille doder. Daarmee bedoel ik dat de modale burger zich er helemaal niet van bewust is dat lawaai dag en nacht zijn gezondheid ernstig schaadt. Ook de overheid schijnt de ernst daarvan niet in te zien ondanks de druk vanuit de Europese Unie. Zo heeft Vlaanderen niet eens normen voor vliegtuiglawaai in tegenstelling tot het Brussels Gewest. Dat is ook de reden waarom het grootste deel van het vliegverkeer niet over het Brussels Gewest vliegt, maar over de Vlaamse Rand. De dichtbevolkte woonzones rond de Ring zijn daardoor het slachtoffer van het lawaai van het verkeer én de vliegtuigen.’
Wat zijn dan de normen voor lawaaioverlast?
‘In 2009 werden de nieuwe richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) vrijgegeven. Daarin wordt ervoor gewaarschuwd dat nachtelijk lawaai boven de 40 decibel aantoonbaar negatieve gevolgen heeft voor de gezondheid. 40 decibel, dat is niet veel meer dan het ruisen van de bomen, hé. Het lawaai van de Ring in de buurt van Zaventem haalt makkelijk 50 tot 75decibel. Men vergeet wel eens dat een verschil van 10decibel neerkomt op honderd keer meer lawaai. Uit berekeningen blijkt dat geluidsoverlast door wegverkeer jaarlijks 250.000 nieuwe gevallen van hart- en vaatziekten in Europa veroorzaakt. En dat komt bovenop de sterfte door luchtvervuiling die in België de levensverwachting met gemiddeld dertien maanden verkort. Lucht- en lawaaivervuiling gaan altijd hand in hand en treffen vooral de zwaksten van onze maatschappij die niet anders kunnen dan in de buurt van de grote verkeersstromen te blijven wonen.’
Welke gevolgen zijn er?
‘Men realiseert zich niet welke impact lawaai op de mens heeft. De mens zit zo in elkaar dat lawaai voor hem in zijn binnenste gevaar betekent. De primitieve mens moest weten dat hij zich bij lawaai best uit de voeten kon maken, want het kon betekenen dat een leeuw op pad was in de buurt. Iemand die niet hoort, is dus heel kwetsbaar. Het menselijke gehoor slaapt nooit en werkt als een ingebouwd 24-uuralarmsysteem. Lawaai gaat bij de mens rechtstreeks naar de hersenen die meteen een beschermingsreflex uitvoeren. Ook al word je niet wakker van het lawaai. Het doet je bloeddruk stijgen, je hartslag versnellen en de stresshormonen in je bloed stijgen. Op termijn zijn de gevolgen erg nadelig voor je gezondheid.’
Maar er zijn veel mensen in de Rand die zeggen dat ze het lawaai toch al gewoon zijn.
‘Het is een illusie om te denken dat mensen die door het lawaai slapen, geen grotere kans op ziekte hebben. Als je bovendien telkens weer wakker wordt tijdens je slaap of niet kunt slapen, zijn de gevolgen nog erger. Slapen heeft immers een herstelfunctie voor het hele lichaam, is onvervangbaar voor de ontwikkeling van hersenfuncties zoals het geheugen en houdt ons afweersysteem op peil. Verkorting van de slaap of verlies van slaapkwaliteit betalen we cash met onze gezondheid. Slaapderving is zelfs dodelijk. Slaapstoornissen veroorzaken een snellere veroudering, veroorzaken depressies en hart- en vaatziekten. Maar ook de gewone lawaaihinder overdag, het zogezegde achtergrondgeluid, heeft negatieve gevolgen. Ook voor het daglawaai zijn er verbanden gelegd met leerstoornissen bij kinderen en een hele reeks aandoeningen. Lawaaihinder is dus een echt probleem voor de volksgezondheid.’